پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

۲۳ مهرماه که به نام روز ایمنی عصای سفید و بهانه‌ای برای پاسداشت ظرفیت‌ها و قابلیت‌های نابینایان نامگذاری شده، فرصتی برای طرح مطالبات این قشر است که معتقدند افراد و مسوولان بجای ترحم و عده‌های بی پایان، با حمایت و فرصت سازی برابر زمینه بهره‌مندی از حقوق خود در استفاده از امکانات جامعه را برایشان فراهم کنند. در استان بوشهر در حدود یک هفتم معلولیت‌ها از نوع نابینایی و کم بینایی است. علت بیشتر نابینایی مادرزادی ناشی از ژنتیک یا ارثی است، اما شرایط آب و هوایی استان بوشهر نیز بر مشکلات چشمی تاثیر گذار است. فقدان زیرساخت‌های مناسب برای یک زندگی سالم و بدون دغدغه، هزینه‌های متفاوت زندگی و از همه بدتر نگاه تبعیض‌آمیز مردم و جامعه و نادیده گرفتن حقوق آن‌ها، بخشی از مشکلات پیش روی نابینایان است. بضاعت فضای آموزشی استان بوشهر برای نابینایان یک مدرسه ابتدایی و یک کتابخانه است که در مرکز استان واقع شده و افرادی که علاقه‌مند به ادامه تحصیل هستند باید به استان فارس بروند.

بهزیستی یا سازمان اصل‌های فراموش شده؛ این همۀ تعریفی است که در مورد این سازمان بزرگ حمایتی می‌توان گفت. بسیاری از افراد معلول، کم‌توان ذهنی، جسمی، حرکتی و … نگاه‌شان به حمایت‌های بهزیستی است، اما آن‌گونه که باید حمایت نمی‌شوند و بسیاری از قوانین مصوب شده که جزو وظایف این نهاد است، بر زمین مانده و اجرا نمی‌شود. کارشناسان می‌گویند تا در این نهاد اصلاح ساختاری صورت نگیرد، نمی‌توان امید به خدمات‌رسانی بیشتر به معلولان کرد. در بین شعار‌های متعددی که برای این طیف سر داده می‌شود، از همه پررنگ‌تر شعار «معلولیت محدودیت نیست» است. اما چقدر جامعه برای تحرک و فعالیت این قشر فراهم است؟ درحالی‌که هنوز مسائلی، چون اشتغال، درآمد، مسکن و تجهیزات پزشکی جزو مشکلات جدی جامعۀ معلولان است. از سوی دیگر، به‌جز سازمان بهزیستی کشور، وزارتخانه‌های کشور، راه و شهرسازی، صمت، آموزش‌وپرورش، سازمان برنامه‌وبودجه، سازمان صداوسیما، بنیاد شهید و امور ایثارگران، نمایندۀ تشکل‌های غیردولتی جانبازان، نمایندۀ شبکه‌های ملی تشکل‌های مردم‌نهاد معلولان، رئیس شورای‌عالی استان‌ها و نمایندۀ سایر دستگاه‌های دولتی، عضو ستاد هماهنگی و پیگیری قانون حمایت از حقوق معلولان هستند. اما این تنوع ارگانی منجر به بهبود بودجه و سیاست‌گذاری نشده است. درحالی‎که در صورت تخصیص بودجۀ مناسب و تسهیل موانع قانونی و فرهنگی، بسیاری از معلولان می‌توانند ضمن رفع نیاز‌های خود، در اموری همچون اشتغال خانگی و کارگاه‌های خرد فعالیت پررنگی داشته باشند. هفته‌ای که سپری شد، به نام هفته بهزیستی بود که براساس آمار‌ها بین ۱۰ تا ۱۵ درصد افراد هر جامعه را معلولان تشکیل می‌دهند، اما هنوز تبعیض و نبود عدالت برای درمان این بیماران احساس می‌شود. بسیاری از خانواده‌ها از پس هزینه‌های سرسام‌آور توانبخشی و یا خرید اقلام مد نظر برنمی‌آیند و خواهان بهبود کیفیت زندگی برای بیمار معلول خود از طریق یک مستمری دائم و مناسب هستند. از سوی دیگر هنوز برخی از آن دسته از معلولان که توان فعالیت فکری و فیزیکی را برای داشتن شغل دارند، توانسته‌اند آن‌گونه که باید موفق به دستیابی به شغل شوند. دولت دوازدهم یکی از اقداماتی که برای حمایت از معلولان انجام داده بود، تصویب لایحۀ حمایت از آنان بود که متأسفانه در دولت گذشته اقدامات حمایتی به‌صورت جزیره‌ای و کم‌رنگ برای معلولان اجرا شد.

بهروز مروتی مدیر کمپین معلولان گفت: صندوق فرصتهای شغلی افراد دارای معلولیت، موضوع ماده ۱۰ قانون حمایت از حقوق معلولان، بعد از گذشت ۶ سال از تصویب قانون هنوز راه‌اندازی نشده است . بهزیستی در این خصوص اشتباه رایجی داشته و اساسنامه صندوق را به صورتِ خصوصی تدوین کرده بود که این کار ایراداتِ قانونی داشت. بنابراین مجددا اساسنامه را به صورتِ دولتی تدوین کرد و در حال حاضر این اساسنامه در شورای نگهبان در نوبتِ بررسی است.

بهروز مروتی (فعال حقوق معلولان) ضمن گلایه به کم حساسیتی دستگاه‌های دولتی به پرداخت حقوق معلولان و اجرای تکالیف قانونی خود درخصوص این گروه بیان داشته است که در خصوص مصوبه بودجه سال ۱۴۰۳ روز گذشته مجلس (مرتبط با بند (ب) تبصره ۱۵) که سازمان بهزیستی را مکلف می‌کرد که به معلولان شدید و خیلی شدید کمک هزینه معیشتی با استناد به سقف اعتبارات و آیین‌نامه اجرایی هیئت وزیران پرداخت کند، متاسفانه باید بیان داشت که در بودجه سال ۱۴۰۲ طبق بند (ب) تبصره ۱۲، بنوعی همین مصوبه را داریم، اما با صد‌ها تاسف و با گذشتِ ۱۱ ماه از سال این مصوبه هنوز اجرا نشده است. این تبصره البته مشمول جانبازان نیز می‌شد که برای آن‌ها اجرا شد و از ۵ تا ۶و نیم میلیون تومان به عنوان کمک هزینه معیشتی به آن‌ها تعلق گرفت. سوالی که باید از دولت پرسید و پای مدیران کم توجه را به دستگاه‌های نظارت و بازرسی یا قضایی، باز نمود.

تجمع اعتراضی جمعی از افراد دارای معلولیت در مقابل مجلس شورای اسلامی، در اعتراض به حذف ردیف بودجه قانون حمایت از معلولان که توسط دولت در بودجه ۱۴۰۲ صورت گرفته، برگزار شد. خواسته افراد دارای معلولیت بازگشت این ردیف به لایحه بودجه و تخصیص اعتباری شایسته و در خور نیاز‌های آنان به این قانون است. معترضان خواستار گفتگو با نمایندگان عضو کمیسیون تلفیق شدند. پیش از این برخی نمایندگان انتقاد خود را نسبت به حذف ردیف بودجه قانون حمایت از معلولان اعلام کرده بودند. به گفته«بهروز مروتی»، رئیس کمپین معلولان، طبق محاسبات انجام‌شده اگر بودجه فعلی از دوهزارو ۸۷۰ میلیارد تومان بر مبنای ۲۰ درصد در سال آینده افزایش یابد و به مبلغ سه‌هزارو ۴۰۰ میلیارد تومان برسد، بودجه سرانه هر معلول به میزان کمتر از قیمت دو عدد تخم‌مرغ در روز می‌رسد؛ یعنی معلولان فقط می‌توانند در طول روز نان و آب تهیه کنند. یک معلول با این حجم از تورم و فشار اقتصادی چگونه می‌تواند به حیات ادامه دهد؟ این فشار‌ها در بلندمدت آسیب‌های روحی و روانی معلولان را به دنبال داشته و نارضایتی عمومی را نسبت به مقوله معیشتی در پی خواهد داشت.

محدودیت معلولان زمانی رخ می نماید که مسئولان چشمان خود را به روی نیازهای آنان ببندند و با تصمیمات خالی از تدبیر، محدودیت را به معلولیت آنان بیفزایند.